Vitamine B1 werd in 1926 ontdekt als eerste wateroplosbare vitamine. Pas in 1934 werd de chemische structuur in kaart gebracht en in 1936 werd deze vitamine voor het eerst synthetisch vervaardigd. Vitamine B1 wordt niet in grote hoeveelheden in het lichaam opgeslagen, daarom moet deze vitamine dagelijks uit de voeding worden opgenomen. De hoogste concentraties vitamine B1 zijn te vinden in de spieren, het hart, de lever, de nieren en de hersenen. De vitamine speelt een fundamentele rol in het energiemetabolisme. Vitamine B1 wordt door het lichaam gebruikt voor het omzetten van aminozuren, vetten, koolhydraten in energie. Onderzoek suggereert dat thiamine ook gebruikt wordt voor het instandhouden van het zenuwstelsel. De vitamine draagt bij aan de synthese van acetylcholine, een belangrijke neurotransmitter, en zorgt voor de impulsoverdracht van de zenuwcellen op de spiervezels. Bij een gebrek aan vitamine B1 worden tal van symptomen waargenomen. Deze gebrekssymptomen zijn het meest markant bij alcoholici (wiens dieet voornamelijk bestaat uit maar één type koolhydraten) en bij zuigelingen waarvan de moeder via de voeding slechts weinig vitamine B1 opneemt. Een andere oorzaak van een tekort aan thiamine is een onjuiste bereidingswijze van voedsel.Thiamine gaat verloren als het water waarin groenten zijn gekookt wordt weggegooid, als baksoda bij de beriding van groenten wordt gebruikt, en als bij het drogen van fruit zwaveldioxide wordt gebruikt. Een tekort aan vitamine B1 geeft onmiskenbare symptomen. Deze treden hoofdzakelijk op in het zenuwstelsel, het spierstelsel, de spijsvertering en de circulatie. Meerdere studies tonen aan dat meer dan de helft van alle geriatrische patiënten lage B1-waardes in hun bloedplasma hebben. Onderzoekers hebben waargenomen dat cognitieve dysfunctie in veel gevallen optreedt lang voordat het tekort aan B1 ontdekt wordt. Een klassiek symptoom van een thiamine-tekort is beriberi, een ziekte die zich kenmerkt door oedeem en verlies van spierweefsel, perifere neuropathie, extreem gewichtsverlies, tachycardie en congestief hartfalen, ongewone ECG-metingen en verlammingen. Andere symptomen zijn verwarring, concentratie- en geheugenverlies, irritatie, persoonlijkheidsveranderingen, depressie, spiervermoeidheid en hartvergroting. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is afhankelijk van het aantal opgenomen calorieën uit koolhydraten. Dit omdat de vitamine nodig is om die calorieën in energie om te zetten. Twee andere factoren die invloed hebben op de B1-behoefte zijn het lichaamsgewicht en het groeitempo. Vrouwen hebben meer behoefte aan B1 gedurende de zwangerschap, de borstvoeding en bij verhoogde stress. Aangezien thiamine snel door de nieren wordt uitgescheiden, wordt het als niet-toxisch beschouwd. Actueel onderzoek richt zich op de relatie tussen thiamin en de waarneming, het humeur en atletische prestaties. Sporters kregen dagelijks 100 milligram thiamine. Na 3 dagen bleek dat zij minder vermoeid waren na inspannende trainingen. In een dubbelblind onderzoek kregen 80 ouderen 10 mg thiamine per dag. Uit een vergelijking met de controlegroep bleek dat zij die B1 namen een toegenomen eetlust hadden en meer energie uit hun voedsel haalden. Naast een toename van het lichaamsgewicht, werd ook een sterker gevoel van welzijn, en minder vermoeidheid waargenomen. De activiteit nam toe, slapen overdag nam af terwijl de nachtelijke slaap verbeterde. Thiamine is een onmisbaar onderdeel van het vitamine B-complex. Met een toereikende inname blijft men alert en actief. Een tekort brengt talloze klachten met zich mee, die de gezondheid ondermijnen.